Regülatör, gerçek anlamıyla düzenleyici, halk dilindeki kullanımıyla yükseltici: varyak denilen tek sarımlı, bir nevi akıllı trafo denilebilecek, voltajın düşük veya yüksek olmasını, çıkışta kendi sarım katsayısı ile düzenleyebilen voltaj düzenleyicilerdir.
Özellikle televizyonların hayatımıza girmeye başladığı yıllarda, elektrik dağıtım hatlarının ve trafoların yaygın olmadığı, trafoya olam mesafelerin kilometrelerle ifade edildiği dönemlerde, belirli bir voltaj değerine ulaşmak için voltajı yükseltmek için kullanılmaya başladı.
Zamanla, nüfusun artması ve elektriğin de birçok alanda hayatımıza girmesiyle birlikte, dağıtım trafolarına uzak yerler için çıkış voltajı 220V yerine 240V-250V gibi değerlerde yapılıyordu ki, son elektrik kullanıcısı 190V-200V gibi değerlerde voltaj görebilsin. Durum böyle olunca da yükselteç olarak kullanılan regülatörler, trafoya yakın yerlerde düşürücü olarak ta kullanılmaya başladı. Bir dönem öyle ki, bugün akım koruma prizleriyle satılan TV’ler, o günlerde regülatör ile birlikte satılmaya başladı.
Bugün regülatörlerin kullanım alanı giderek düşmekle birlikte, yine de bazı düşük ve yüksek voltaj değerlerini tutturamayan, özellikle dağıtım trafo mesafesi geniş bir alana yayılmış olan kırsal yerlerde mutlaka kullanılması gereken ürünlerdir. Ama İstanbul’un orta yerinde kombiyi korumak için kullanılması, tamamen elektrikçinin müşterisini aldatmasıdır.
Regülatörlerin kullanım alanları sıkıntılı yerler olduğu için, arıza riskleri de çok yoğun olabilmektedir. Birkaç başlıkta regülatör arızalarını ve bunların yaşanmaması için olası tedbirleri inceleyelim:
- Yetkili servisi tarafından makinemin elektronik kartının yanmaması için regülatör önerildi. Ama kartlarım yine de yanıyor.
Makinenin elektronik kartı için regülatör önerilmesi, istisnai durumlar haricinde iş bilmezlikten kaynaklamaktadır. Çünkü makineden bahsediyorsak, bir fabrika var demektir. Fabrika varsa, ya organize sanayi dediğimiz alanlar, ya da fabrikanın kendi trafosu genel olarak bulunmaktadır. Ayrıca makine üzerinde kurulu faz koruma röleleri enerjinin düşük veya yüksek aralığı belirlenerek, bu durumlarda enerjiyi sistemden ayırıp, sistemi off durumuna getirirler. Sanayide elektronik kartların yanması, bu sebeplerden dolayı elektrik kaynağından bağımsız, regülatör ile alakasız, tamamen peak dediğimiz ve makinelerin içerde devreye giriş-çıkış, elektrik git-gelleri, demrajlı kalkışlar gibi durumlardan yanmaktadır. Bu durumlar için aşırı gerilim sönümleyici sorununuzu çözecektir. Ancak istisnai dediğimiz durumlar da mevcuttur. Bu durumlar, fabrikanın organize sanayi bölgesinde olmayıp, kendi trafosu da bulunmayan durumlardır. Bu durumlarda voltajı nominal seviyelerde almak adına makineler için regülatör kullanılması gerekir. Ama bu seferde regülatör kontrol kartları yanabilmektedir ve aşırı gerilim sönümleyici ile regülatörünüzü ve makine kartlarınızı yine korumalısınız.
- Kombim için regülatör kullanıyorum ve regülatörüm de kombimde yandı.
Kombi kontrol kartı için regülatör tavsiye edilmesi istisnai durumlar da dahil olmak üzere tamamen iş bilmezlikten kaynaklanmaktadır. Çünkü 2020 yılı itibariyle konuşursak doğalgaz, regülatörün gerekli olabileceği kırsal kesimlere henüz ulaşmamış durumdadır. Bu yüzden regülatör ile kombi kartının korunmasının uzaktan ilgisi bile yoktur. Aşırı gerilim sönümleyici kullanarak hem kombinizi, hem de diğer beyaz eşyalarınızı tek ürünle koruyabilirsiniz.
Regülatör ile iilgili günümüzdeki kullanım alanları çok sınırlı olduğundan, yaşanılan arızalarda sınırlıdır ve doğal olarak voltaj ile ilgilidir. Trimbox olarak, aşırı gerilim sönümleyicilerimiz ile makinelerinizi, kombileriniz ve tüm elektrikli ve elektronik cihazlarınızı yıldırım ve trafo patlaması dahil koruyabilirsiniz.
