İnovasyon; son 20 yıldır Dünya trendine, son 10 yıldır da ulusal eğilimimize giren, doğal olarak yabancı kökenli, bir iş veya hizmet için yeni veya daha kolay bir yol bulma, sistem geliştirme ya da ürün üreterek çözüm bulma işlemlerinin tamamına verilen ad olarak tanımlanabilir.
Türkçe’de bir karşılığı bulunmak istenirse kolaylama denebilir. Çünkü inovasyonun temel amacı var olan bir sorunu kolaylamak için iş veya ürün geliştirmedir. Yani eğilim olarak son birkaç yılda gündemimize girse de Dünya kurulduğundan beri var olduğu yadsınamaz.
Bana göre en büyük inovasyon, tekerlektir. Belki çok daha öncesinde ateşin bulunması insanlık tarihinde birçok şeyi değiştirmiştir ama, tekerlek sistemi modern hayatta hızı ifade etmek adına dönüm noktası kabul edilebilir. Peki özellikle genç neslin eğiliminde çok ve hızlı para kazanmakla eşdeğer olduğu için çok sevilen İnovasyon ve Ar-Ge tabirleri için tekerlek oldukça basit bir örnek değil midir?
Tabi ki çok basittir ve özellikle Vizontele’deki Deli Emin tabiriyle “vallahi benim aklıma gelmişti” cümlesi için de gayet uygundur. Ancak işin aslı böyle değildir; inovasyon kelimesi aslında tam da bu iş için yerine adeta cuk oturur. Çünkü Ar-Ge ve inovasyon var olan bir sorunu kolaylamak için yapılır ve tekerlek, yapıldıktan sonra, akıl edildikten sonra çok basit gibi görünse de tam bir inovasyondur.
Bir sosyal medya hesabında bugün denk geldiğim bir hikaye de; bir diş macunu üreticisi firma üretim bandından oldukça fazla miktarda içi boş kutu paketlediği için prestiji sarsılmış ve derhal 18 Milyon usd yatırımla bir ağırlık ölçer vasıtasıyla kutunun boş olduğunu anladığı üretimi paketlemeyip bandı durdurarak, yetkilinin bu sorunu çözdükten sonra üretime devam etmesini sağlamış. Birkaç hafta içerisinde boş kutu sinyali sıfır noktasına kadar düşmüş ve ne boş kutu paketlenmiş, ne de üretim bandı bu sinyali vermeye başlamış. Doğal olarak işletmenin yetkilisi ustabaşına giderek neden sinyal alamıyoruz, ama sorun da yaşamıyoruz diyince ustabaşı; efendim bizim çırak şu vantilatörü buraya koydu ve içi boş kutu banttan aşağı düşüp, üretim bandı durmadan sorunu çözmeye başladık gibi bir cevapla inovasyonun ne olduğunu tarif etmiş.
İnovasyon ve Ar-Ge’nin sadece çip üretmek olmadığını, aynı zamanda Bursa’nın Mucidi ödülünü almış bir Ar-Ge mühendisi olarak genç arkadaşlarıma aktarıyorum. Tüm üniversite öğrencisi arkadaşlarıma bakıyorum ve herkesin nerdeyse Ar-Ge mühendisi olmak istediğini gözlemliyorum. Ama onların hayali olan robotların konuştuğu, insanların olmadığı endüstri 4.0 sisteminde kendisine de ihtiyaç olmadığını, o ürünlerin sadece parçalarını değiştirebileceklerini anlamalarını istiyorum.
Yıllarca hiçbirşey yapmayan mühendislerin, gerçek anlamda Ar-Ge ve inovasyon yapan biz mühendisleri küçük gördüğü ve eleştirdiklerine şahit oldum. Eleştirileri şöyleydi; abi ürettiği ürünün içinde 10-15TL’lik devre elemanları var, evde kendinde yapabilirsin gibi gerçekten aslında kendini çok sıkıntılı duruma düşürdüğünden haberi olmayan insanlarla mücadele ettim. Halbuki fiziksel maliyete baktığında hergün karşısında oturduğu bilgisayarın işletim sisiteminin artık bir cd maliyeti bile yoktu. Peki o işletim sistemini yazmak, korumak, pazarlamak bedava mıydı?
Uzun lafın kısası, inovasyonun ve Ar-Ge’nin anlamını Türkçe’ye çevirip, kolaylamak olarak anlarsak, gerçekten üretebileceğiz, ürettiğimizden utanmayacağız ve utanmayacağımız ürünler bir gün belki de insanların hayatını kolaylaştıracak ve bizi milyarder yapacak…
